Obrazovanje
1996 – Doktor bioloških nauka, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
1990 – Magistar bioloških nauka, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
1987 – Diplomirani biolog, Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet
Radno iskustvo
2006 – Naučni savetnik, IBISS
2002 – Viši naučni saradnik, IBISS
1997 – Naučni saradnik, IBISS
1990 – Istraživač saradnik, IBISS
1987 – Istraživač pripravnik, IBISS
Aktivnosti
Član Upravnog odbora Srpskog biološkog društva
Član Naučnog odbora Entomološkog društva Srbije
Član Veća naučnih oblasti (za prirodne nauke) u Ministarstvu nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Republike Srbije
Član Naučnog veća IBISS-a
Nastavna aktivnost: Univerzitet u Beogradu, Biološki fakultet – Doktorske studije, Modul: entomologija, Predmet: Fiziologija insekata
Naučna interesovanja u oblasti fiziologije i biohemije insekata vezana su za fiziološke odgovore ekonomski važnih insekata na različite stresne uslove u životnoj sredini; fizološke adaptacije insekata na stres u okruženju (PAH, toksični metali, zagrevanje, magnetno polje, mikotoksini itd.); procena izuzetno osetljivih/brzih fizioloških, biohemijskih i molekularnih odgovora na prisustvo zagađivača koji se mogu koristiti kao biomarkeri kao i njihov integrativni odgovor; uzgoj insekata - jestivi insekti kao održivi izvor nutrienata i funkcionalne hrane, njihov potencijal u biotransformaciji organskog/plastičnog otpada i njihovi proizvodi kao visokokvalitetno đubrivo za biljke; istraživanja biodiverziteta i biomonitoringa ekosistema narušenih antropogenim uticajima. Aktivno je učestvovala/učestvuje na velikom broju naučnih projekata koje je finansiralo Resorno ministarsrtvo, aplikativnim projektima čiji se naučni rezultati primenjuju u privredi, kao i projektima zaštite i procene biodiverziteta insekata. Bila je recezent brojnih nacionalnih i međunarodnih projekata, kao i publikacija u časopisima visokog naučnog ranga. Učestvovala je u izradi velikog broja doktorskih disertacija, magistarskih teza, seminarskih radova… Član je Entomološkog društva Srbije, Srpskog biološkog društva, Srpskog Ekotoksikološkog društva, European Toxicologists and European Societies of Toxicology, International Union of Toxicology.
Biologija invazivnih vrsta proučava introdukovane invazivne vrste i njihov uticaj na diverzitet, strukturu, dinamiku i funkcionisanje ekosistema koji naseljavaju. Invazivne vrste se smatraju jednim od najznačajnijih faktora smanjenja biodiverziteta.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Biotehnologija se bavi istraživanjem i primenom bioloških procesa i sistema (organizmi i njihovi produkti, ćelije i delovi ćelija) za stvaranje ili modifikovanje proizvoda ili procesa korisnih ljudima i uključuje i procene rizika od njene upotrebe (biološku sigurnost).
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Funkcionalna ekologija je fokusirana na razumevanje različitih bioloških fenomena (funkcija) na različitim nivoima organizacije od organizma do ekosistema, koje omogućavaju razumevanje postojanja određenih obrazaca u prirodi. Ona identifikuje i proučava procese i/ili aktivnosti koji obezbeđuju organizmu ili ekosistemu u celini da funkcioniše.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Redoks biologija se bavi proučavanjem svih aspekata biologije koji su posredovani ili pod uticajem biohemijskih procesa redukcije i oksidacije. Redoks homeostaza je ključna za osnovne životne funkcije, kao što su metabolizam i disanje, i njeno narušavanje rezultira nastankom bolesti i starenjem.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
2009 – Doktor bioloških nauka, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
2003 – Magistar bioloških nauka, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
1999 – Diplomirani molekularni biolog i fiziolog, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
2019 – Naučni savetnik, Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković", Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu
2015 – Viši naučni saradnik, Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković", Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu
2009 – Naučni saradnik, Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković", Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerzitet u Beogradu
Oblast naučnog rada dr Milene Vlahović obuhvata uticaj hemijskih (metali, policiklični aromatični ugljovodonici) i fizičkih stresora (magnetno polje, temperatura) na različite stres-protektivne sisteme ekonomski značajnih fitofagnih insekata. Bavi se proučavanjem fiziologije insekata, genotoksičnošću, mehanizmima adaptacija i fenotipskom plastičnošću, načinima detoksifikacije ksenobiotika, ekotoksikologijom, zagadjenjem životne sredine, procenom rizika i detekcijom novih biomarkera primenljivih u monitoringu životne sredine. Od 2000. godine je zaposlena u Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković". Učestvovala je na mnogim projektima vezanim za uticaj stresora na različite vrste insekata (finansirano od strane Ministarstva nauke Republike Srbije), kao i uloge insekata u biotransformaciji organskog i plastičnog otpada i njihovoj potencijalnoj ulozi u ishrani (United Nations Development Programme). Član je Srpskog biološkog društva, Entomološkog društva Srbije, Udruženja toksikologa Srbije, European Toxicologists & European Societies of Toxicology (EUROTOX) и International Union of Toxicology (IUTOX), recenzent inostranih projekata i radova u vodećim naučnim časopisima. Učestvovala je u rukovođenju i izradi doktorskih teza. Autor je preko 100 naučnih publikacija.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Naučno-istraživačka delatnost dr Milene Janković-Tomanić se dominatno bazira na ispitivanju odgovora štetnih, fitofagnih,skladištnih kao i laboratorijskih populacija različitih insekata na sredinske stresore. Trenutno dr Janković-Tomanić se bavi ispitivanjem uticaja mikotoksina, deoksinivalenona i zearalenona, na laboratorijskim populacijama larvi brašnenog crva, Tenebrio molitor L. Tokom svog naučno-istraživačkog rada objavila je 50 bibliografskih jedinica, h-index je 9 prema Scopus bazi podataka.
1.Radno iskustvo:
• 2022. – danas: Viši naučni saradnik, IBISS, Univerzitet u Beogradu.
• 2013-2022: naučni saradnik, IBISS, Univerzitet u Beogradu.
• 2007-2012: Istraživač saradnik, IBISS, Univerzitet u Beogradu.
• 1998-2000: Istraživač pripravnik, IBISS, Univerzitet u Beogradu
• 1995-1997: Stipendista Republičkog zavoda za tržište rada RS
2.Obrazovanje:
• 2012: Doktor bioloških nauka, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu.
• 2000: Magistar bioloških nauka, u oblasti neurofiziologije, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu.
• 1995: Diplomirani biolog, smer Histologija i embriologija, PMF fakultet, Odsek biologija, Univerzitet u Beogradu.
Uredništvo i recenzije (časopisi, knjige i projekti):
• Recenzent za: Ecotoxicology, Entomologia Experimentalis at Applicata, Journal of Fungi, Environmental Toxicology and Pharmacology, ISJ, Archives of Biological Sciences
Članstva:
• Srpsko biološko društvo (SBD)
• Entomološko društvo Srbije (EDS)
• Udruženje toksikologa Srbije (UTS) i u okviru ovog članstva Evropsko udruženje toksikologa (EUTOKS) i Internacionalno udruženje toksikologa (IUTOKS)
Međunarodna saradnja:
• Leibniz-Institute of Plant Biochemistry, Halle, Germany.
• „Post-docs in the field of Biological Sciences at Mendel University (CZ.1.07/2.3.00/30.0017)
Projekti:
• 2024. Ugovor br. 451-03-66/2024-03/200007 Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija RS
Završeni
• 2023. Ugovor br. 451-03-47/2023-01/ 200007 Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija RS
• 2022. Ugovor br. 451-03-68/2022-14/200007, Ministarstv nauke, tehnološkog razvoja i inovacija RS
• 2021. Ugovor br. 451-03-9/2021-14/200007. Istraživački zadatak „Ispitivanja uticaja mikotoksina zearalenona na larve Tenebrio molitor“, Ministarstva nauke, tehnološkog razvoja i inovacija RS
• 2020. Ugovor br. 451-03-68/2020-14/200007 MNPTR RS
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Marija Mrdaković, naučni savetnik, diplomirala je na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1997. godine. Magistarsku tezu odbranila je 2003. godine, a doktorsku disertaciju 2010. godine, na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Od 1998. godine radi u Odeljenju za fiziologiju i biohemiju insekata Instituta za biološka istraživanja „Siniša Stanković“, Instituta od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, Univerziteta u Beogradu. Oblast istraživanja dr Marije Mrdaković obuhvata proučavanje uticaja hemijskih i fizičkih faktora stresa prisutnih u životnoj sredini, na polifagne fitofagne, ekonomski značajne vrste insekata, na različitim nivoima njihove biološke organizacije. Bavi se ispitivanjem fiziološke plastičnosti insekata u odgovoru na stres i promene u životnoj sredini, mehanizmima njihove adaptacije, kao i detekcijom biohemijskih i molekularno bioloških parametara koji mogu poslužiti kao biomarkeri zagadjenja. Učestvovala je u realizaciji nekoliko projekata finansiranih od strane resornog Ministarstva Republike Srbije, kao i na projektu Razvojnog programa Ujedinjenih Nacija, iz programa „EU za zelenu agendu u Srbiji“, koji se bavi korišćenjem insekata kao hrane za životinje i biotransformaciju organskog i plastičnog otpada. Autor je i koautor 67 naučnih publikacija. Učestvovala je u rukovođenju i izradi doktorskih disertacija i recenzirala radove u brojnim međunarodnim časopisima. Član je Entomološkog društva Srbije, Srpskog biološkog društva, Udruženja toksikologa Srbije, European Toxicologists & European Societies of Toxicology, International Union of Toxicology.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Larisa Ilijin, naučni savetnik, diplomirala je na Biološkom fakultetu, Univerziteta u Beogradu, smer Primenjena genetika 1995. godine. Na istom fakultetu, magistarsku tezu je odbranila 2001., a doktorsku disertaciju 2009. godine. Od 1995. do 1998. godine bila je stipendista Ministarstva obrazovanja i nauke Republike Srbije, a od 1998. godine je stalno zaposlena na Odelјenju za fiziologiju i biohemiju insekata, Instituta za biološka istraživanja „Siniša Stanković”, Instituta od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju.
Oblast naučnog rada dr Larise Ilijin obuhvata ispitivanja efekata različitih hemijskih i fizičkih stresora prisutnih u životnoj sredini na različite nivoe biološke organizacije ekonomski značajnih vrsta fitofagnih insekata. U svojim novijim istraživanjima bavi se uklјučivanjem insekata u sisteme cirkularne ekonomije na insekatskim farmama, kao biotransformatora različitog plastičnog i organskog otpada, njihovo korišćenje u ishrani domaćih životinja kao proteinski bogate alternativne hrane, a njihovog frasa kao organskog bilјnog đubriva.
Bila je angažovana na šest projekata resornog Ministarstva, saradnik na Projektu bilateralne saradnje sa Francuskom i učestvovala je na dva projekta United Nations Development Programme iz programa „EU za zelenu agendu u Srbiji“ koji se bave korišćenjem insekata kao hrane za životinje i za biorazgradnju plastičnog otpada.
Autor je i koautor 68 naučnih publikacija i učestvovala je u rukovođenju i izradi doktorskih teza. Recenzirala je radove u vodećim međunarodnim časopisima i naučne projekte.
Član je European Toxicologists & European Societies of Toxicology, International Union of Toxicology, Srpskog biološkog društva, Entomološkog društva Srbije, i Udruženja toksikologa Srbije.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Biotehnologija se bavi istraživanjem i primenom bioloških procesa i sistema (organizmi i njihovi produkti, ćelije i delovi ćelija) za stvaranje ili modifikovanje proizvoda ili procesa korisnih ljudima i uključuje i procene rizika od njene upotrebe (biološku sigurnost).
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Redoks biologija se bavi proučavanjem svih aspekata biologije koji su posredovani ili pod uticajem biohemijskih procesa redukcije i oksidacije. Redoks homeostaza je ključna za osnovne životne funkcije, kao što su metabolizam i disanje, i njeno narušavanje rezultira nastankom bolesti i starenjem.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
Jelica Lazarević rođena je 26.02.1962. godine u Beogradu gde je stekla osnovno, srednje i visoko obrazovanje. Doktorsku disertaciju pod naslovom „Fiziološko genetički mehanizmi adaptacija gubara Lymantria dispar L. na nepovoljnu ishranu” odbranila je 2000. godine na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. U Institutu za biološka istraživanja “Siniša Stanković” – Institutu od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju Univerziteta u Beogradu zaposlena je od 1990. godine kao saradnik u Odeljenju za fiziologiju i biohemiju insekata. Zvanje naučnog savetnika stekla je 07.07.2010. godine.
Dosadašnja naučnoistraživačka delatnost Jelice Lazarević prevashodno se odnosila na izučavanje kratkoročnih i transgeneracijskih odgovora insekata na različite stresore u životnoj sredini (sub- i supra-optimalna temperatura, nepovoljne biljke domaćini, teški metali) kao i izučavanje uloge oksidativnog stresa u evoluciji dugovečnosti. Poslednjih desetak godina ispituje insekticidne i repelentne efekte jedinjenja biljnog porekla koja se potencijalno mogu iskoristiti ekološki prihvatljivoj kontroli štetnih insekata.
Na doktorskim studijama na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu učestvuje u nastavi na predmetima Evoluciona ekologija i Fiziologija insekata.
Bila je rukovodilac 3 projekta: #1615 “Physiological plasticity in response to environmental stress in phytophagous forest insects” 2002-2005 i #143033 “Physiological and evolutionary aspects of the stress response in natural and laboratory populations” 2006-2010 finansiranih od strane Ministarstva za nauku Republike Srbije i TIM-ŠTIT “Bioinsekticid/repelent na bazi kuglica acetata celuloze i timola za zaštitu semena pasulja u skladištima“ 2023-2024 koji је finansirala Svetska banka u okviru SAIGE projekta.
Bila je mentor u 4 doktorske disertacije i dala značajan doprinos u još dve magistarske teze i 4 doktorske disertacije.
Član je Srpskog biološkog društva i Entomološkog društva Srbije.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biomonitoring je proces sistematskog posmatranja, merenja i analize fizioloških, biohemijskih, molekularnih i genetskih odgovora živih organizama na promene u životnoj sredini, koji pruža kvalitativne ili kvantitativne informacije o stanju životne sredine, i uključuje korišćenje različitih bioindikatora, biomonitora, bioakumulatora i biomarkera.
Biotehnologija se bavi istraživanjem i primenom bioloških procesa i sistema (organizmi i njihovi produkti, ćelije i delovi ćelija) za stvaranje ili modifikovanje proizvoda ili procesa korisnih ljudima i uključuje i procene rizika od njene upotrebe (biološku sigurnost).
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Evolucija osobina životne istorije objašnjava na koji način evolucioni mehanizmi (pre svega prirodna selekcija) optimizuju preživljavanje i reprodukciju organizama u određenim sredinskim uslovima. Osobine životne istorije čine osnovu adaptivne vrednosti organizma i uključuju: trajanje razvića, veličinu organizma, broj, veličinu i pol potomaka, stopu preživljavanja, dužinu života itd. Proučavanje evolucije osobina životne istorije odvija se na prirodnim i laboratorijskim populacijama.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Klimatske promene su sveobuhvatna i rastuća globalna pretnja biodiverzitetu i ekosistemima. Direktno dovode do fenoloških, fizioloških, morfoloških i etoloških promena; širenja invazivnih vrsta; smanjenja brojnosti i izumiranja nativnih vrsta. Izmenjeni klimatski uslovi utiču na promene u kvalitetu staništa uzrokujući promene u rasprostranjenju vrsta i životnih zajednica. Da bi se ublažili efekti klimatskih promena u životnoj sredini neophodno je njihova predikcija i razumevanje njihovog uticaja na živi svet.
Redoks biologija se bavi proučavanjem svih aspekata biologije koji su posredovani ili pod uticajem biohemijskih procesa redukcije i oksidacije. Redoks homeostaza je ključna za osnovne životne funkcije, kao što su metabolizam i disanje, i njeno narušavanje rezultira nastankom bolesti i starenjem.
Zaštita životne sredine podrazumeva smanjenje ili sprečavanje zagađenja, negativnih uticaja na životnu sredinu, štete nanesene ekosistemima ili prirodnim resursima izazvane ljudskim aktivnostima.
OBRAZOVANJE
2018 Doktor bioloških nauka, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
Tema doktorske disertacije „Potencijalna uloga gubara (Lymantria dispar L.) kao bioindikatora zagađenosti životne sredine: uticaj hroničnog izlaganja kadmijumu na razviće, aktivnosti digestivnih enzima srednjeg creva, mehanizme detoksifikacije i stepen oštećenja DNK“
2008 Diplomirani molekularni biolog i fiziolog, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu
ISTRAŽIVAČKO ISKUSTVO
2024- Viši naučni saradnik, Odeljenje za fiziologiju i biohemiju insekata, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković“ – Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju (IBISS), Univerzitet u Beogradu
2019-2024 Naučni saradnik, Odeljenje za fiziologiju i biohemiju insekata, Institut za biološka istraživanja „Siniša Stanković“ – Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju (IBISS), Univerzitet u Beogradu
2012-2019 Istraživač saradnik, Odeljenje za fiziologiju i biohemiju insekata, IBISS, Univerzitet u Beogradu
2011-2012 Istraživač pripravnik, Odeljenje za fiziologiju i biohemiju insekata, IBISS, Univerzitet u Beogradu
2009-2011 Stipendista, Centar za molekularnu neurobiologiju Hamburg (ZMNH), Univerzitetski medicinski centar Hamburg-Ependorf (UKE), Nemačka
OBLAST ISTRAŽIVANJA
Moj istraživački rad usmeren je na efekte hemijskih i fizičkih stresora na šumske insekte sa ciljem ispitivanja njihovog bioindikatorskog potencijala i detekcije novih biomarkera izloženosti. Posebno me interesuju fiziološki odgovori larvi gubara (Lymantria dispar L.) na tretman kadmijumom u svetlu različite istorije izloženosti populacija gubara sredinskom zagađenju.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Ishrana je proces kojim telo koristi hranu za proizvodnju energije i održavanje života. Nauka o ishrani proučava ulogu hranljivih materija i drugih sastojaka hrane u rastu, reprodukciji, zdravlju i bolesti organizma. Sastojci hrane sa lekovitim karakteristikama nazivaju se nutriceuticima i mogu se koristiti za lečenje ili prevenciju bolesti. Sve je više alternativnih izvora hrane, kao što su jestivi insekti, koji treba da ograniče negativan uticaj proizvodnje hrane na životnu sredinu.
Dajana Todorović, naučni savetnik, diplomirala je na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1999. godine. Na istom fakultetu, magistarsku tezu je odbranila 2007., a doktorsku disertaciju 2013. godine. U periodu 2000-2003. godine, bila je zaposlena na Katedri za biologiju Fakulteta veterinarske medicine. Od 2003. godine, zaposlena je u Odeljenju za fiziologiju i biohemiju insekata Instituta za biološka istraživanja „Siniša Stanković”, Instituta od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju.
Naučno-istraživačka aktivnost dr Dajane Todorović pripada oblastima magnetobiologije, fiziologije i biohemije insekata. Proučava akutne/hronične efekate fizičkih i hemijskih stresora na komponente njihovih važnih protektivnih sistema. Bavi se istraživanjima biodiverziteta i biomonitoringa ekosistema narušenih antropogenim uticajima.
Od 2000. godine, učestvovala je na šest projekаtа resornog Ministarstva, na projektima koji se odnose na studije biodiverziteta, a od 2018. do 2019. godine, bila je saradnik na Projektu bilateralne saradnje sa Francuskom (Partner: Institut national de la santé et de la recherche médicale, Montpellier). U periodu 2022-2023. godina, učestvovala je u projektima „EU za zelenu agendu u Srbiji“ i „Smanjenje ugljeničnog otiska lokalnih zajednica primenom principa cirkularne ekonomije“ koje sprovodi UNDP – nagrađeni projekti se odnose na korišćenje insekata kao hrane za životinje i za biorazgradnju otpada. Učestvovala je u projektima promocije nauke (Festival nauke 2009, Nedelja svesti o mozgu 2009, Noć istraživača 2014, Međunarodni sajam tehnike i tehničkih dostignuća 2023).
Bila je mentor odbranjene doktorske disertacije i diplomskog rada, a recenzirala je monografije i radove u vodećim naučnim časopisima.
U periodu 1999-2000. godine bila je stipendista Ministarstva nauke i tehnologije Republike Srbije za nadarene studente.
Član je European BioElectromagnetics Association, Federation of European Neuroscience Societies, European Toxicologists & European Societies of Toxicology, International Union of Toxicology, Srpskog biološkog društva, Entomološkog društva Srbije, Društva biofizičara Srbije, Društva za neuronauke Srbije i Udruženja toksikologa Srbije.
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Biologija invazivnih vrsta proučava introdukovane invazivne vrste i njihov uticaj na diverzitet, strukturu, dinamiku i funkcionisanje ekosistema koji naseljavaju. Invazivne vrste se smatraju jednim od najznačajnijih faktora smanjenja biodiverziteta.
Biologija ponašanja istražuje ponašanje životinja na sistemskom nivou integrisanjem bihejvioralnih, ekoloških, fizioloških i molekularnih pristupa zarad boljeg razumevanja specifičnih elemenata ponašanja.
Ekofiziologija proučava fiziološke procese u živim bićima koji su odgovor na promene u spoljašnjoj sredini i koji su fundamentalni za razumevanje mehanizama i interakcija koji leže u osnovi adaptivnih strategija organizama. Uticaj klimatskih promena, prisustvo različitih zagađivača, dostupnost nutrijenata i degradacija staništa su neki od izučavanih uticaja.
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Prirodni proizvodi su složena hemijska jedinjenja koja sintetišu organizmi i imaju specifičnu fiziološku ili ekološku funkciju. Istraživači na institutu se bave hemijskom karakterizacijom i izolacijom prirodnih proizvoda, metaboličkim inženjeringom, kao i procenom mogućnosti njihove primene u industriji (lekova, dijetetskih suplemenata i funkcionalne hrane, biopesticida).
Ekotoksikologija proučava toksične efekte koji se javljaju kao posledica delovanja hemikalija na životnu sredinu. Toksični efekti se proučavaju na nivou molekula, ćelija, tkiva, organa, pojedinačnih organizama, populacija ili ekosistema.
Fiziologija životinja proučava biološke procese u različitim uslovima životne sredine, kao i njihovu regulaciju i integraciju. Ovi procesi se proučavaju na različitim nivoima organizacije, od organela i ćelijskih membrana preko ćelija i tkiva do sistema organa i cele životinje, kako tokom razvića tako i u odraslom dobu.
Školske 2019. godine završava osnovne akademske studije na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu, gde je takođe, 2020. godine završila master akademske studije na modulu Primenjena genetika. Iste godine upisuje doktorske akademske studije na modulu Genetika. Od 1.6.2022. godine Tamara je zaposlena na IBISS-u. Tokom svog naučno-istraživačkog rada Tamara Lukić je prevashodno posvetila pažnju ispitivanju i proceni genetičke varijabilnosti i evolutivnim odnosima prirodnih populacija retkih i zaštićenih biljnih vrsta upotrebom različitih morfoloških i fitohemijskih markera, kao i istraživanju populaciono-genetičke strukture prirodnih populacija primenom DNK molekularnih markera. U okviru NEPETOME projekta iz programa Ideja, Fonda za nauku Republike Srbije angažovana je u posebnom delu istraživanja usmerenog na proučavanje biljaka roda Nepeta. Projekat se bavi proučavanjem raznolikosti i metabolizma iridoidnih jedinjenja u okviru roda Nepeta. Tamara se bavi i proučavanjem međuvrsne hibridizacije unutar roda Centaurium sa posebnim osvrtom na vrste C. erythraea Rafn i C. tenuiflorum (Hoffmanns. et Link) Fritsch na području dela Balkanskog poluostrva. Tamara Lukić je član Društva genetičara Srbije, Društva za fiziologiju biljaka Srbije, kao i Federacije evropskih udruženja za biljnu biologiju (FESPB).
Biodiverzitet označava raznolikost i varijabilnost života na Zemlji. Obuhvata raznovrsnost na genetičkom, taksonomskom i ekosistemskom nivou. Biodiverzitet je važan kako u prirodnim tako i u veštačkim ekosistemima. Danas je biodiverzitet ugrožen gubitkom i fragmentacijom staništa, neodrživim korišćenjem resursa, invazivnim vrstama, zagađenjem i globalnim klimatskim promenama.
Fiziologija i molekularna biologija biljaka obuhvataju izučavanja mehanizama koji leže u osnovi rastenja i razvića biljaka, morfogeneze biljaka in vitro (organogeneze, somatske embriogeneze, androgeneze), sinteze i akumulacije specijalizovanih metabolita, odgovora biljaka na različite vrste stresora, kao i alelopatskih odnosa među biljkama.
Populaciona genetika proučava genetički sastav – distribuciju i promenu učestalosti alela tokom vremena, unutar i između populacija. Koristi matematičke modele dinamike učestalosti alela, izdvaja predviđanja o verovatnim obrascima genetičke varijacije u stvarnim populacijama i testira predviđanja u odnosu na empirijske podatke.
Telefon: +381 11 20 78 300
Fax: +381 11 27 61 433
Email: ibiss@ibiss.bg.ac.rs
Bulevar despota Stefana 142
11108 Beograd
Srbija
IBISS koristi analitičke "kolačiće" (eng. "cookies") za analizu korišćenja sajta u cilju unapređenja korisničkog iskustva, klikom na "Prihvatam" dajete saglasnost za korišćenje kolačića.